“مرد ویترووین”

این اثر در سال 1490 به پایان رسید(البته در این سال اختلاف نظر هست) و اکنون در یکی از گالریهای خصوصی ونیز در ایتالیا به صورت محدود به نمایش گذاشته شده.نکته ای که همه دوستان باید دقت کنند این است که این تصویر دارای 2 بخش است.بخش اول همان حل معمای ویتروویس است که بدن در حالت صلیب قرار دارد و بخش دیگر حالت دستها و بازها به صورت باز است که مخصوص خود داوینچی است.و همچنین بد نیست بدانیم که نکاتی که خود داوینچی بر روی کاغذ بر بالا و پایین اثر نوشته است به صورت آینه ای میباشد یعنی برای خواندن آن باید آن را روبروی یک آینه قرار دهیم.بخشی از دست نوشته داوینچی را با هم میخوانیم:
“از ریشه های موهایش تا زیر چانه اش یک دهم بلندی مرد است، از زیر چانه اش تا بالای سرش یک هشتم قد اوست، از بالای سینه اش تا ریشه های موهایش یک هفتم قد اوست.”

حالا به بخش دوم تابلو یعنی ایده شخصی داوینچی میرسیم:اگر پاهای مرد را به اندازه ای باز کنیم که به مقدار یک چهاردهم از قد او کاسته شود و دستهای او را به قدری بالا ببرید که نوک انگشت وسط او خط فرضی گذرنده از بالای سرتان را قطع کند آنگاه مربعی که در تصویر میبینید تشکیل میشود.در حالت طبیعی مرکز بدن ناف است و وقتی که قطرهای مربع تشکیل شده را وصل میکنیم میبینیم که در این حالت مرکزیت به آلت مرد میرسد ودر این حالت فضای بین پاها تشکیل یک مثلث متساوی الاضلاع را میدهد. مرکز بدن (center of body) به طور عادی ناف میباشد و در حالت پاباز مرکز وقار بدن (center of gravity) نقطه پایین ناف میباشد.
اشتباهی که در پست قبل داشتم این است که گفتم مرکز دایره و مربع هر دو ناف است در صورتیکه همانطور که شکل های بعدی خواهید دید مرکز دایره ناف و مرکز مربع آلت مرد میباشد.نظر شخصی من این است که با توجه به مفهوم نمادهای دایره و مربع اینطور نشان داده میشود که مرکز مادیات یعنی مربع همان لذت های جسمانی است و مرکز دایره که ناف و استعاره ای از دل میباشد محل حالات روحانی است البته این نظر چندان نمیتواند درست باشد به دلیل اینکه نمیدانم در زمان داوینچی مرکز روح بدن را مانند امروز قلب میدانستند یا نه!
به نظر میاید داونیچی در اثر خود سعی کرده است تا از نسبت طلایی فی که در پست قبلی توضیحات آن را نوشتم استفاده کند اما دچار اشتباهاتی شده است که در زیر به آن میپردازیم.

در تصویر بالا همانطور که میبینیداندازه صیحیح عدد فی 1.618 میباشد که داوینچی از عدد 1.656 استفاده کرده که نتیحه این شده که مربع کمی بالاتر از دایره قرار گرفته…اینکه داوینچی ناآگاهانه این نسبت را به کار برده باشد صحیح نیست زیرا این اعداد حدود 400 سال قبل از او کشف شده بود و هر ساله در ایتالیا مسابقاتی با موضوع آن اجرا میشد و تقریبا جزو اطلاعات عمومی افراد به حساب می آمد.
همچنین باید خاطر نشان کنم عدد 1.656 در صورتی به دست میاید که ما شعاع دایره را 1 فرض کنیم.
در تصویر زیر میبینیم که اگر از عدد دقیق استفاده کنیم نتیجه چنین خواهد شد.

اما باید توجه کنیم که درست است که داوینچی در تعیین این عدد دچار اشتباه کوچکی شده ولی دقت او در لحاظ کردن همزمان این عدد در سایر ویژگیهای مربع و دایره خطای او را به حداقل رسانده…توضیح اینکه:
اگر شعاع دایره را 1 فرض کنیم آنگاه اضلاع مربع معادل 1.656 خواهد بود ….
عدد 1.571 شرایط معادل محیط دایره و محیط مربع به طور همزمان صلغ مربع است یعنی محیط دایره و مربع در این حالت مساوی است و هر ضلع برابر عدد 1.571 است.
همچنین در صورتی که مساحت های دایره و مربع یکسان باشد ضلع مربع عدد معادل 1.772 میباشد.
این مطلب را در شکل پایین ببینید تا موضوع روشن شود.

توضیح بیشتر آنکه داوینچی آگاهانه یا ناآگاهانه حالتی مابین این دو عدد را انتخاب کرده و در نتیجه تصویر نهایی بدست آمده است.
و اخرین نکته برای اتمام این پست استفاده داوینچی از زاویه 23.5 درجه میباشد که کمتر شناخته شده میباشد ولی از دیرباز این عدد مورد استفاده قرار گرفته است هرچند احتمالا این کار ناآگاهانه نبوده است.
در سال 2002 میلادی دانشمندان متوجه شدند که آکس کره زمین زاویه 23.5 ناف درجه دارد.

این زاویه در آثار هنری دوره رنسانس و باروک به چشم میخورد اما دقیقا مشخص نیست این کار آگاهانه بوده است یا فقط بر اساس حس زیبایی شناختی هنرمند مورد استفاده قرار گرفته است.
دون بارون Don Barone اولین کسی بود که زاویه 23.5 را در اثر مرد ویترووین کشف کرد.همانطور که در شکل زیر میبینید بخشی از کار که منحصرا ایده داوینچی است این زاویه را شامل میشود.

این نکات کلی این اثر بود.در پست بعدی به بررسی حالت ستاره ای این اثر و همچنین چگونگی ارتباط آن با نمادهای دیگر میپردازیم و در نهایت نشان خواهیم داد که چگونه در تابلوی دیگر داوینچی این اثر حضور دارد.
———————————————————————————-
منابع:

http://www.worldgallery.co.uk/art-print/Vitruvian-man—1492-(Silkscreen-print)-5651.html
http://www.lib-art.com/artgallery/12833-vitruvian-man-leonardo-da-vinci.html
http://tewalkerjr.com/blog/?cat=36
http://www.ucc.ie/chronicon/3/pasztor%20-%20article.html
http://www.shoshone.k12.id.us/renaissance/math.htm
http://arthistory.about.com/library/weekly/bl_leo_vitruvian_man.htm