شهر نیویورک چهارصد ساله شد

چهارصد سال پیش، هنری هادسن در حالی که به دنبال یک راه دریایی به سوی آسیا می گشت به ساحلی که امروز به نام بندر نیویورک معروف است رسید. ورود هادسن به نیویورک به عنوان قدم گذاشتن نخستین مهاجران هلندی به خاک آمریکای شمالی جشن گرفته می شود.

چند سال پس از ورود هنری هادسن به نیویورک، تجار هلندی منطقه ای را به نام «نیو آمستردام» نام گذاری کردند تا در آنجا بتوانند با بومیان یا سرخپوستان منطقه به مبادلات بازرگانی از جمله معامله خز و پوست بپردازند. امروز این منطقه به نام «نیویورک سیتی» یا شهر نیویورک معروف است.

امروز به سختی می توان تصور کرد که شهر نیویورک با مشخصات ممتاز آن از مستعمرات کشور هلند بوده است. اما یک موزه در «سی پورت» یکی از مناطق توریستی پائین شهر نیویورک که درست روبروی مجسمه آزادی قرار دارد با ارائه مدارک و اسناد چند صد ساله ثابت می کند که هلندی ها حقیقتا با پرداخت مبلغی ناچیز، شهر نیویورک را از سرخپوستان خریداری کرده اند.

نامه آرشیو ملی

مارتین برندس، مدیر آرشیو ملی هلند، نامه ای را که در سال ۱۶۲۴ توسط یکی از مقامات هلندی نوشته شده به این صورت ترجمه کرده است: «خدمت اربابان و روسای دولت هلند. شنیدم که یک کشتی به نام نیو آمستردام از هلند نو در ینگه دنیا به شهر آمستردام آمده است. من با کاپیتان این کشتی صحبت کردم و او به من گفت که هموطنان ما در آن دیار از شرایط بسیار مساعدی برای زندگی برخوردارند. بچه هایی به دنیا آورده اند و مستعمره در وضعیت خوبی قرار دارد. ما جزیره «منهتن» را به مبلغ ناچیز ۶۰ گیلدرز خریدیم و درضمن باید بگویم که کشتی مذکور پر از خز و پوست های اعلا بود.» این نامه از کشور هلند به نیویورک قرض داده شده تا در طول دوران جشن های چهارصدمین سالگرد پیدایش این شهر بی همتا به نمایش عمومی گذاشته شود.

برندس می گوید: «این یک گواهی مستند است که ثابت می کند که این نواحی در ابتدا از مستعمرات کشور هلند بوده است که امروز تبدیل به شهر بزرگ نیویورک شده است.»

در گوشه دیگری از موزه، یک نقشه قدیمی با تصویری از خانه های مسکونی و خیابان های اطراف آن ها این مستعمره تازه یا نیو آمستردام را نشان می دهد که شهرک کوچکی بیش نبوده است اما بعدها و پس از تسخیر آن توسط بریتانیائی ها تبدیل به شهر بزرگی می شود.

بری لوئیس تاریخ نویس معماری ها و اماکن قدیمی می گوید انگلیس ها بلافاصله پس از رسیدن به منطقه «رود شرقی» را با آشغال و خاکروبه پر کرده و آن را تبدیل به قطعه زمینی تازه کردند. آن ها نیاز مبرمی به زمین های تازه داشتند. چرا که سیلی از مهاجران از مناطق مختلف اروپا راهی آمریکا و نیویورک شده بودند.

بری لوئیس می گوید: «در ابتدای قرن نوزدهم ما ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در نیویورک داشتیم. در۱۸۷۵ این جمعیت به یک میلیون رسید. در ۱۹۱۰ جمعیت این شهر به بیش از دو میلیون نفر رسید. به این صورت بود که قیمت زمین در نیویورک افزایش پیدا کرد. درسال ۱۸۸۳ پل بروکلین ساخته شد تا مردم بتوانند با عبور از آن به آن سوی رودخانه رفته و زمین های آن طرف را هم آباد کنند و در مناطقی چون «لانگ آیلند» که ارزان تر بود زندگی کننند.»

لوئیس می گوید: «مردم در آن زمان با کالسکه، گاری یا پای پیاده از روی پل بروکلین به آن طرف رودخانه می رفتند.» بعدها سیستم قطار زیرزمینی یا «سابوی» نیویورک به آن اضافه شد:« زیبایی این خط قطار زیرزمینی در این بود که شما با یک سکه ۵ سنتی ناچیز می توانستید از این طرف شهر به آن طرف سفر کنید و به اقصی نقاط شهر با فواصل طولانی دسترسی داشته باشید و به این صورت با خرید منازلی در خارج از شهر به آسانی با پرداخت حداقل هزینه حمل و نقل به مرکز شهر نیویورک رفت و آمد کنند.»

بنا بر گفته لوئیس به این صورت بود که هر آدم معمولی می توانست در آن زمان در نیویورک و نواحی حومه آن صاحب خانه و یا آپارتمانی راحت و زیبا باشد: «اما تجارتخانه ها می خواستند که در مرکز شهر باقی بمانند و به این صورت بود که با ازدیاد جمعیت و تکثیر این تجارتخانه ها، ساختن ساختمان های چند طبقه معروف به آسمانخراش رواج پیدا کرد.»

هرچند شهر نیویورک بر اساس احتیاجات تجاری وبرای تبلیغ و تجارت و ایجاد درآمدهای کلان ساخته و این شهر بعدها به یک منطقه معاملات املاک بزرگ مبدل شد اما همه اماکن و ساختمان های آن هم جنبه های تجارتی نداشتند. طاق نصرت واشنگتن اسکوئر در داون تاون منهتن توسط آرشیتکت معروف استنفورد وایت طراحی شده است. طرح موزه گوگنهایم را یک آرشیتکت برجسته دیگر- فرانک لوید رایت ریخته است و با وجود ساختمان های برجسته مشابه دیگر در گوشه و کنار منهتن در مجموع منظره شهر نیویورک عوض شد.

وقتی نخستین آسمانخراش ها ساخته شدند، بسیاری از مردم از این وحشت داشتند که آن ها فرو بریزند. با این همه بنا بر گفته لوئیس: «هر روز بر تعداد این ساختمان های غول پیکر و آسمانخراشهای بی نظیر افزوده شد، ساختمان وولورث و ساختمان کرایسلر با یک برج طلائی در بالاترین نقطه آن از نخستین آسمانخراش های شهر نیویورک به شمار می روند. اما امپایر استیت کمی بعد به رقابت با این دو ساختمان پرداخت و بلند تر از هردوی آن ها در قلب شهر نیویورک جای گرفت.

امروز پس از گذشت ۴۰۰ سال، نیویورک هنوز مرکز تجارت جهان است و بخشی از جزیره منهتن، منطقه کوچکی که هلندی ها آن را به مبلغ ۴ دلار ناچیز از سرخپوستان خریداری کردند همان «وال استریت» یا مرکز مالی جهان است

مارتین فیلیپس

.